Over vrijwel alles zitten rechten. Je hebt in de wereld van de fotografie bijvoorbeeld te maken met auteursrecht en portretrecht. Wie op een foto staat afgebeeld, kan zich soms beroepen op het portretrecht. Dit gaat boven het auteursrecht. Het portretrecht houdt in dat in sommige gevallen de foto waar jij op staat niet mag worden gepubliceerd zonder jouw toestemming.
We spreken van een portret wanneer iemand herkenbaar is afgebeeld. Een portret is niet alleen het gezicht van iemand die afgebeeld staat. Als de identiteit van de persoon uit andere aspecten van de afbeelding kan blijken is er ook sprake van een portret in de zin van rechten. Het portretrecht is geregeld in de Auteurswet. Er wordt onderscheid gemaakt tussen twee situaties; het portret dat in opdracht is gemaakt en het portret dat niet in opdracht is gemaakt.
In opdracht gemaakt
Als een portret in opdracht van iemand is gemaakt, dan is voor publicatie altijd toestemming nodig van de afgebeelde persoon. De fotograaf heeft uiteraard wel het auteursrecht over de foto, maar hij mag het niet publiceren zonder toestemming. Dit is altijd handig om te weten wanneer een fotograaf ooit een professionele profielfoto van jou heeft gemaakt. Andersom heeft de fotograaf dus auteursrecht, wat inhoudt dat de persoon die op het portret staat alleen een paar kopieën mag maken voor zichzelf en voor familie en vrienden. Ook mag de foto beperkt worden gebruikt voor publicaties, zolang de naam van de fotograaf erbij wordt vermeld. Voor commercieel gebruik is toestemming nodig van de fotograaf. Wanneer je dus een foto wilt gebruiken waar je zelf niet opstaat en die ook niet door jou is gemaakt, moet je toestemming vragen aan de geportretteerde en aan de fotograaf.
Niet in opdracht gemaakt
Wanneer een portret niet in opdracht is gemaakt, ligt het een beetje anders. Officieel mag een portret dan vrij worden gepubliceerd, behalve als de afgebeelde persoon een goede reden heeft om zich tegen publicatie te verzetten. Denk aan financiële belangen of privacybelangen. Een rechter beslist of het belang van publicatie belangrijker is dan de reden van de persoon die zich ertegen verzet. Als er bijvoorbeeld een nieuwswaarde aan vastzit, is vrije nieuwsgaring vaak belangrijker dan een persoonlijk belang. Het is toegestaan om foto’s te maken in een openbare ruimte en deze te publiceren, al is het vaak wel netjes om toestemming te vragen aan personen die erop staan. Echter is dit niet verplicht. Vaste camera’s ophangen in een openbare ruimte mag niet, tenzij dit duidelijk is aangekondigd.