Hatha Yoga is onderdeel van Raj Yoga, Koninklijke yoga, een van de vier paden van yoga. Hatha betekent letterlijk ‘hardnekkig’ en het gaat over de hardnekkige oefeningen in het controleren van lichaam en geest. Hatha Yoga bestaat uit 6 onderdelen: asana (houdingen), pranayama (ademhalingsoefeningen), mantra (chanting), mudra (handgebaren), bandha (sloten) en kriya (reiniging). Klassieke Hatha Yoga wordt al meer dan 5000 jaar beoefend. Oorspronkelijk werd het beoefend door monniken die hun dagen al mediterend doorbrachten. Omdat ze de hele dag zaten hadden ze niet genoeg beweging en was er behoefte aan fysieke oefeningen om het lichaam gezond te houden, maar zonder ze te veel uit te putten zodat ze geen extra voeding nodig zouden hebben. Ze ontwikkelden een aantal yoga houdingen om de ontwikkeling van het interne lichaam te stimuleren. Tegenwoordig staan deze asanas bekend als ‘klassieke Hatha Yoga asanas’, gericht op de ingewanden, klieren, het hart enzovoorts. Sommige voorbeelden zijn de hoofdstand (Shirshasana), Schouderstand (Sarvangasana) en Ploeg pose (Halasana). Door de jaren heen is deze klassieke vorm van Hatha Yoga verder ontwikkeld en de focus is verplaatst van het interne lichaam naar het externe lichaam. De beoefening van asanas is nu meer gericht op het sterk en lenig maken van het lichaam.
In Hatha Yoga beoefening houd je de houdingen gedurende een bepaalde tijd vast, met de focus naar binnen, het lichaam en de ademhaling observerend en daarbij kun je eventueel proberen de verbinding met het fysieke lichaam te verbreken. Sthiram Sukham Asanam betekent Vaste comfortabele houding en dat is het doel van Hatha Yoga oefeningen: Een houding stevig, stil en comfortabel vast houden. In Hatha Yoga maak je gecontroleerde bewegingen, zonder schokken en altijd zacht voor je lichaam. Tussen de houdingen is er regelmatig ontspanning om het lichaam en de ademhaling de kans te geven te herstellen van de asanas. Swami Sivananda heeft een vaste volgorde ontwikkeld, de Sivananda reeks genoemd, maar je kunt ook je eigen volgorde maken, afhankelijk van je lichaam en je behoeften.
Aangezien Hatha Yoga de oudste yoga vorm is, zijn er vele Hatha Yoga docenten opleidingen in India. Het volgen van een Hatha yoga docentenopleiding kan je helpen meer te begrijpen van de filosofie en achtergrond van deze fascinerende vorm van yoga.